صیغه موقت یا ازدواج موقت، نوعی ازدواج کوتاهمدت و شرعی است که قوانین شرعی و عرفی خاص خود را دارد. هنگام بستهشدن عقد موقت، دو شرط باید تعیین شود که اولی مدتزمان عقد و دومی میزان مهریه است. پس از آن زن و مرد به یکدیگر محرم میشوند و پس از اتمام مدتزمان عقد، باید از هم جدا شوند.
یکی از قوانین مهم و خاص صیغه موقت، نحوه باطل کردن آن توسط زن یا مرد است. بعد از اینکه عقد موقت بسته شد، ممکن است یکی از طرفین پشیمان شود و این سؤال به ذهن او خطور کند که نحوه باطل کردن صیغه موقت قبل از موعد چگونه است؟ و آیا این امکان وجود دارد که زن خود نسبت به باطل کردن صیغه اقدام کند، یا فقط مرد میتواند صیغه موقت را باطل کند؟
در واقع باطل کردن صیغه موقت برای زن و مرد به سه روش امکانپذیر است. این سه روش شامل انقضای مدت، بذل مدت و فسخ صیغه پیش از مدت، هستند. ما در ادامه این مقاله بهصورت مفصل در مورد این روشها و قوانین مربوط به آنها صحبت کردهایم، پس با ما همراه باشید.
ایه باطل شدن صیغه موقت توسط زن
آیا آیهای برای باطل کردن صیغه و ازدواج موقت توسط زن وجود دارد یا خیر؟ قبل از پاسخ به این سؤال باید به این سؤال پاسخ بدهیم که آیا برای زن امکان باطل کردن صیغه موقت وجود دارد یا خیر؟ اگر شما بهعنوان یک زن اقدام به ازدواج موقت نمودهاید، بهتر است بدانید که قوانین جداشدن در این نوع ازدواج نیز همچون ازدواج دائم بوده و حق طلاق با مرد است؛ بنابراین شما بهصورت یکطرفه نمیتوانید صیغه را باطل کنید، مگر اینکه به هنگام بستهشدن عقد موقت از مرد وکالت بذل مدت گرفته باشید و یا اینکه دچار عسر و حرج شده باشید و بتوانید عسر و حرج خود را به دادگاه ثابت کنید که در این مورد بهصورت مفصلتر در ادامه صحبت خواهیم کرد. در مورد آیه باطل شدن ازدواج و صیغه موقت نیز باید بگوییم که هیچگونه ذکر و آیهای برای باطل کردن این صیغه وجود ندارد و عقد موقت تنها با اتمام مدت آن باطل میشود، اما اگر مردی قبل از موعد بخواهد آن را به اتمام برساند، تنها کافی است که جمله ( مدت تو را بخشیدم ) را به زبان بیاورد.
دعای باطل کردن صیغه موقت
همانطور که گفتیم هیچگونه دعا و آیهای برای باطل کردن ازدواج موقت وجود ندارد. هنگامی که طول مدت عقد موقت به پایان برسد، عقد خودبهخود عقد باطل میشود و نیازی نیست که شما هیچ ذکر یا آیهای را بخوانید، اما اگر مردی قبل از اتمام مدت بخواهد عقد موقت را پایان بدهد، کافی است به زبان بیاورد: ( مدت تو را بخشیدم ) و با ذکر همین جمله، عقد باطل میشود.
فسخ صیغه موقت قبل از موعد توسط زن
زن در سه حالت زیر میتواند صیغه عقد را باطل کند:
۱. اولین حالت داشتن وکالت در بذل مدت است. همانطور که گفتیم بذل مدت مخصوص مرد بوده و مرد میتواند قبل از موعد عقد موقت خود را باطل کند، اما درصورتیکه هنگام بستن عقد، وکالت آن را به زن داده باشد، زن نیز میتواند یک طرفه عقد را باطل کند.
۲. حالت دوم حالت عسر و حرج است. یعنی مرد دچار آشفتگیهای روحی شود و یا اینکه با اعتیاد دستوپنجه نرم کند و بهگونهای باشد که ادامه زندگی برای زن ضررهای جسمی و روحی فراوان داشته باشد. البته در این قسمت باید عسر و حرج خود را به دادگاه ثابت کند.
۳. حالت سوم فسخ صیغه نام دارد. در این حالت زن میتواند با ارائه مدارک مستدل به دادگاه، صیغه را فسخ کند. درصورتیکه مرد قبل از عقد دچار جنون، عنن، قرن، جذام و برص بوده و زن پس از عقد متوجه این مسئله شود، میتواند بهصورت یکطرفه عقد را فسخ کند.
نحوه باطل کردن صیغه موقت توسط مرد
مرد در طول عقد موقت میتواند با بذل مدت آن را باطل کند. بذل مدت یکی از روشهای پایاندادن به عقد موقت و صیغه محرمیت موقت است که در ماده ۱۱۳۹ این حق به مرد داده شده است؛ بنابراین هر موقع مرد قصد باطل کردن صیغه را داشته باشد، میتواند با تسلیم مهریه زن به او، این کار را انجام دهد.
البته گزینه فسخ عقد که در مطالب فوق نیز به آن اشاره کردیم، علاوه بر زن شامل حال مرد نیز میشود؛ یعنی درصورتیکه مرد پس از عقد متوجه جنون همسر خود و یا جذام یا در همسر خود شود، میتواند بهصورت یکطرفه و بهراحتی عقد موقت را فسخ کند.
آیا ابطال صیغه موقت بهصورت غیابی امکانپذیر است؟
در ازدواج دائم برای طلاق موانع زیادی وجود دارد و طرفین حتی برای طلاق توافقی نیز، باید حداقل چند جلسه به دادگاه و مراکز مشاوره مراجعه کنند، اما طلاق در عقد موقت راحتتر است و در واقع جدایی در ازدواج موقت اصلا با لفظ طلاق خوانده نمیشود. جدایی در این نوع ازدواج با نام باطل کردن صیغه شناخته میشود، بنابراین برای باطل کردن صیغه، نیازی نیست که هر دو طرف حضور داشته باشد، بلکه تلفنی و از راه دور نیز میتوان صیغه را باطل کرد.
متن باطل کردن صیغه ی موقت
صیغه موقت بهراحتی باطل میشود و نیاز به هیچگونه متن و آیهای نیست، همچنین برای باطل کردن این صیغه نیاز به شاهد طلاق نیز نخواهید داشت. شما به راحتی میتوانید صیغه خود را حتی بهصورت غیرحضوری و تلفنی نیز باطل کنید.
البته این نکته را بهخاطر داشته باشید که در صورت اتمام موعد، صیغه خودبهخود باطل میشود و نیاز به هیچ کاری نیست، اما درصورتیکه قبل از موعد، بخواهید صیغه را باطل کنید فقط کافی است به مرد به زبان بیاورد مدت تو را بخشیدم و با همین لفظ پیوند بین دو نفر ازهمگسسته میشود.
به طور کلی، عقد موقت نوعی از ازدواج مشروع است که در عرف ما نیز تا حدودی پذیرفته شده است، این ازدواج قواعد و قوانین خاص خود را دارد و باید به هنگام بستهشدن عقد دو شرط اصلی یعنی «مدت» و «مهریه» تعیین شوند. پس از مدتزمان معین شده نیز عقد خودبهخود باطل میشود، اما درصورتیکه قبل از موعد، مرد بخواهد عقد را باطل کند، باید از بذل مدت استفاده کند. اگر هم زن بخواهد عقد را باطل کند، باید وکالت بذل از مدت داشته باشد و یا از شرایط فسخ عقد استفاده کند و یا اینکه به دادگاه ثابت کند که ادامه زندگی برای زن عسر و حرج فراوان دارد.