گرفتن سند برای مستثنیات

اراضی را می‌توان از نظر کاربرد و مالکیت به چند دسته تقسیم کرد. بر اساس این تقسیم‌بندی، اراضی شامل اراضی ملی، زمین‌های منابع طبیعی، جنگل‌ها و مراتع، املاک شخصی و غیره هستند. در این میان، املاکی وجود دارند که به آنها مستثنیات می‌گویند. ممکن است شما نیز درگیر گرفتن سند برای اراضی مستثنیات یا ادعای اثبات مالکیت آنها باشید؛ در این مطلب به بررسی مدارک لازم برای اثبات مالکیت مستثنیات می‌پردازیم، پس با ما همراه باشید.

مدارک اثبات مالکیت

مستثنیات زمین‌هایی هستند که سابقه کشت و یا ساخت‌وساز دارند. به همین سبب در دسته اراضی ملی قرار نمی‌گیرند. دعاوی که در ارتباط با این زمین‌ها در دادگاه طرح می‌شود به ادعای افراد مبنی بر ملی نبودن زمین برای دریافت سند و ادعای ادارات منابع طبیعی مبنی بر ملی بودن و غیر قابل بهره‌برداری شخصی بودن زمین می‌پردازد. مدارکی که جهت اثبات ادعاهای مطرح شده و دریافت سند موردنیاز است می‌تواند شامل ارائه سند زمین، استشهادنامه، اقرارنامه و غیره شود.

جهت اثبات مالکیت بسته به اینکه خوانده و خواهان چه کسی باشد، ممکن است مدارک موردنیاز تفاوت داشته باشد، ولی به صورت کلی مدارک موردنیاز برای اثبات مالکیت اراضی مستثنیات به شرح زیر است:

اسناد عادی و رسمی

اگر در هنگام طرح دعوی، سندی برای اثبات مالکیت در اختیار دارید، لازم است کپی برابر اصل آن را به همراه دادخواست ضمیمه شده به دادگاه ارائه کنید. اصل سند را نیز در روز رسیدگی به شکایت همراه داشته باشید و به دادگاه تقدیم کنید.

در این میان در صورت وجود قولنامه، اسناد رسمی، رسیدهای واریزی و پرداختی جهت خرید یا فروش زمین موردنظر هم در جلسه رسیدگی دعوای اثبات مالکیت، قابل استناد هستند. البته این‌ها جزء اسناد عادی محسوب می‌شوند و رسمی نیستند.

دو ادعا در خصوص اسناد عادی و رسمی در دادگاه قابل مطرح شدن است:

جعلی بودن سند: شخص می‌تواند ادعای جعل بودن سند را مطرح کند. البته در رابطه با اسناد رسمی طبق ماده 22 قانون ثبت، این ادعا قابل استناد نیست، ولی در مورد اسناد عادی می‌توان ادعای جعلی بودن سند را مطرح کرد.

انکار و تردید: در صورت این ادعا، استنادکننده به سند بایستی اصل بودن سند را با دارا بودن مدارک اثبات کند.

استشهادیه

در صورت وجود افرادی به عنوان شاهد مالکیت زمین مستثنیات، یکی از اسنادی که می‌توان به دادگاه ارائه نمود، استشهادنامه است. استشهادنامه را باید به امضای شاهدان رساند و تقدیم دادگاه کرد. دقت کنید که وجود استشهادنامه به ‌تنهایی کافی نیست و دادگاه پس از بررسی استشهادنامه، شاهدان را برای ادای شهادت به دادگاه احضار می‌کند.

اقرارنامه

اگر یکی از دلایل فرد جهت اثبات مالکیت اقرار باشد، اقرارنامه باید در قالب دست‌نوشته در دفاتر اسناد رسمی ثبت شده یا به شکل لایحه ارسال شود. اگر اقرارکننده به صورت حضوری در دادگاه اقدام به اقرار کند، دیگر نیاز به اقرارنامه کتبی نیست و همان اقرار حضوری به عنوان مدرک، ثبت خواهد شد.

سایر مدارک

دیگر مدارک موردنیاز جهت ادعای اثبات مالکیت موارد زیر را شامل می‌شود:

ارائه مستندات سمت (اصل، نمایندگی قانونی یا وکیل) به وسیله معترض.

تکمیل فرم مربوط به اعتراض به تشخیص ملی شدن در صورت وجود اختلاف با اراضی ملی.

ارائه مدارک و مستندات مالکیت موضوع ماده یک آیین‌نامه قانون تعیین تکلیف.

ارائه نقشه utm با مقیاس مناسب به پیوست فرم توسط معترض یا معترضین.

جوابگویی به استعلامات صورت گرفته و سایر مدارک موردنیاز اعلام شده از سوی هیئت مستقر.

سند مستثنیات چیست

املاکی هستند که استفاده از آنها برای انسان‌ها منعی ندارد؛ به این دسته از اراضی مستثنیات می‌گویند. بر همین اساس، زمین‌هایی که در گذشته بر روی آنها کشت و کار صورت گرفته باشد یا اینکه بنا و ساختمانی در آنها احداث شده باشد، جز مستثنیات قرار می‌گیرند. با اثبات مالکیت مستثنیات می‌توان برای گرفتن سند آنها اقدام کرد.

به صورت معمول در دعاوی مطرح شده در مراجع قضایی، یک طرف پرونده‌های مستثنیات، ادارات منابع طبیعی قرار دارند. این ادارات به نمایندگی از دولت، وظیفه محافظت و نگهداری از اراضی ملی و مراتع از دست متجاوزین را بر دوش دارند. طرف دیگر اینگونه پرونده‌ها نیز اشخاصی حقیقی یا حقوقی هستند. این اشخاص به طور معمول ادعای مالکیت و تصرف در زمین مورد بحث را دارند. ادعای آنها معمولا این‌چنین است که زمین مزبور سابقه احیا داشته و جزو اراضی ملی محسوب نمی‌شود.

اگر شما نیز درگیر گرفتن سند برای مستثنیات هستید، پیشنهاد می‌شود که قبل از مراجعه به مراجع قضایی، با یک وکیل خبره مشورت کنید.